A Comparative Study on the Validity of Financial Transactions by Children in Iranian Contemporary Jurisprudence and Law

Document Type : Original Article

Authors

1 Full professor of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law Department, University of Tehran (Farabi Qom Campus)

2 دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدگان‌ فارابی دانشگاه تهران

Abstract

The practice of buying and selling by children, characterized as a financial transaction based on intention and discretion, has presented a challenge for Islamic and Iranian jurists. The research aims to investigate and evaluate various perspectives regarding the validity or invalidity of such transactions, with the goal of reaching a balanced viewpoint. The research adopts a descriptive-analytical approach and relies on library resources for data collection. Notably, renowned Imamiyyah and Shafi'i jurists have deemed the financial transactions by children to be invalid. Conversely, some scholars argue for its validity despite factors such as the child's age or the transaction's low value. A middle-ground perspective suggests that the transactions by a child is not categorically invalid but requires permission, a standpoint supported by certain jurists from the Imamiyyah and Sunni schools. Additionally, this view finds support in Article 1211 of the Iranian Civil Code. Some jurists have also shown inclination towards this middle-ground perspective. The research findings highlight the importance of not only obtaining the guardian's permission but also considering the child's well-being and development.
Received: 2023 Jul 14  |   Recieved in revised form: 2023 Aug 17   |   Accepted: 2023 Oct 7   |   Published: 2023 Oct 23

Keywords

Main Subjects


نتیجه

نکته مهم در یافته‌های این تحقیق این است که هرچند علمای اصولی شیعه دیرتر در موضوع استصحاب ورود نمودند؛ اما نمودار مواجهه علمای اصولی شیعی با کاربست استصحاب در مسائل مستحدثه، یک نمودار صعودی است که در آغاز به اتخاذ اصل استصحاب از علمای اهل سنت می‌پردازد، در میانه راه آن را بر اساس اصول مذهب خود اصلاح نموده و در ادامه تعاریف و عملکردهای فقهیِ پرکاربردی برای آن وضع می‌کند و این حرکت تاکنون استمرار دارد. در مقابل، جامعه علمی اهل سنت علی رغم ورود زود هنگام خود در این بحث، در ادامه مسیر علمی خود دچار رکود شد و حدود هشت قرن تنها به گردآوری، شرح و تلخیص مباحث پیشینیان خود پرداخته است که در ضمن مقاله جزئیات آن ذکر شد. این فاصله‌ی زمانی در استعمال استصحاب بین علمای شیعی و سنی ریشه در احساس نیاز به تدوین اصول فقه دارد و نیز متأثر از فاصله‌‌ی زمانی جریان تأسیس و شکل گیری علم اصول فقه در بین شیعه و سنی است. بنابراین حرکت شیعه در میدان اصول فقه، با توجه به حفظ ارتباط با ائمه و دسترسی به نص تا سال 260 قمری، خیلی دیرتر از اهل سنت کلید خورد.

  1. قرآن کریم.

    1. آخوند خراسانی، محمدکاظم بن حسین (۱۴۰۹)، کفایة الاُصول‏، جامع فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام، قم: مؤسسه آل‌ البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث.

    ‏‫2. آقابزرگ تهرانی، محمدحسین (۱۹۸۳)، الذریعه الی تصانیف الشیعه‏، 26 ج، بیروت: دار الأضواء.

    ‏‫3. آمدی، ابوالحسن (۱۴۰۲)، الاحکام فی اصول الاحکام‏، 4 ج، چاپ دوم، دمشق: المکتب الاسلامی.

    ‏‫4. ابن نجار حنبلی (۱۴۱۸)، شرح الکوکب المنیر‏، 4 ج، چاپ دوم، بی‌جا، مکتبه العبیکان.

    ‏‫5. ابن‌بابویه، محمد بن علی (۱۳۶۲)، خصال‏، 2 ج، چاپ اول، قم: موسسه النشر الاسلامی.

    ‏‫6. ابن قیم، محمد بن ابی بکر (۱۹۹۱)، اعلام الموقعین عن رب العالمین‏، 4 ج، بیروت: دار الکتاب العلمیه.

    ‏‫7. ابن ماجه، ابوعبدالله محمد بن یزید القزوینی (بی‌تا)، سنن ابن ماجه‏، 2 ج، بی‌جا، دار احیاء الکتب العربیه.

    ‏‫8. ابن منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا)، لسان العرب‏، 15 ج، بیروت: دار الفکر.

    ‏‫9. الباجی الأندلسی، ابو الولید سلیمان بن خلف (۱۹۹۶)، الإشارة فی معرفة الأصول والوجازة فی معنى الدلیل‏، چاپ اول، مکة المکرمة: المکتبة المکیة.

    1. انصاری، محمدعلی (۱۴۲۶)، الموسوعه الفقهیة المیسرة و یلیها الملحق الأصول‏، 14 ج، چاپ اول، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
    2. بحرانی، محمد صنقور علی (۱۴۲۸)، المعجم الأصولی‏، 2 ج، جامع اصول الفقه، چاپ سوم، قم: منشورات الطیار.

    ‏‫12. بخاری، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل (۱۴۲۲)، صحیح بخاری‏، 9 ج، بیروت: دار طوق النجاه.

    ‏‫13. بخاری حنفی، عبدالعزیز (بی‌تا)، کشف‌الاسرار شرح اصول البزدوی‏، 4 ج، بی‌جا، بی‌نا.

    1. تونی‌، عبدالله‌ بن‌ محمد (۱۴۲۴)، الوافیه‌ فی‌ اصول ‌الفقه‌‏، 9 ج، قم‌: مجمع ‌الفکر الاسلامی‌.
    2. جوهری، اسماعیل بن حماد (بی‌تا)، الصحاح (للجوهری)‏، جامع فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام، ۲ ج، بیروت: دار العلم للملایین.

    ‏‫16. جیزانی، محمد بن حسین (۱۴۳۱)، دراسه و تحقیق قاعده الاصل فی العبادات المنع‏، چاپ اول، المملکه العربیه السعودیه: دار ابن الجوزی.

    1. حر عاملی، محمد بن حسن (۱۴۱۶)، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة‏، 30 ج، قم: مؤسسه آل البیت (ع) لإحیاء التراث.

    ‏‫18. حلی، جعفر بن محمد (۱۴۰۳)، معارج الاصول‏، قم: موسسه آل البیت (ع) لإحیاء التراث.

    ‏‫19. حلی، حسن بن یوسف (۱۴۲۵)، نهایه الوصول الی علم الاصول‏، 5 ج، قم: موسسه امام صادق علیه‌السلام.

    ‏‫20. حنفی، حسن (۲۰۰۴)، من النص إلى الواقع محاولة لإعادة بناء علم اصول الفقه‏، 2 ج)، چاپ اول، قاهره: مرکز الکتاب للنشر.

    1. خطیب بغدادی، ابوبکر احمد بن علی (۱۴۲۱)، الفقیه و المتفقه‏، 2 ج، سعودیه: دار ابن الجوزی.
    2. خمینی، روح‌الله (۱۴۱۰)، الرسائل‏، جامع فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام، ۲ ج، چاپ اول، قم: اسماعیلیان.

    ‏‫23. زحیلی، وهبه (۱۴۰۶)، اصول الفقه الإسلامی‏، 2 ج، دمشق: دار الفکر.

    1. زرکشی، بدرالدین (۱۴۱۴)، البحر المحیط فی اصول الفقه‏، 8 ج، چاپ اول، بی‌جا، دار الکتبی.
    2. سبحانی تبریزی، جعفر (۱۴۱۴)، المحصول فی علم الاُصول‏، محمود جلالی مازندرانی، 4 ج، جامع اصول الفقه، قم: موسسه امام صادق علیه‌السلام.

    ‏‫26. سبکی، شیخ‌الاسلام علی بن عبد الکافی (۲۰۰۴)، الابهاج فی شرح المنهاج‏، 7 ج، مکه مکرمه: دار البحوث للدراسات الإسلامیة و احیاء التراث.

    1. سجستانی، ابوداوود (بی‌تا)، سنن ابی داوود‏، 4 ج، صیدا - بیروت: المکتبه العصریه.

    ‏‫28. سلمی، عیاض بن نامی (۲۰۰۵)، اصول الفقه الذی لا یسع الفقیه جهله‏، ریاض: دار التدمریه.

    ‏‫29. شرنباصی، رمضان علی السید (۱۴۰۳)، المدخل لفقه الإسلامی‏، بی‌ج، مطبعه الامانه.

    ‏‫30. شنقیطی، محمد الامین (۱۴۲۶)، منهج التشریع الإسلامی وحکمته - ضمن «محاضرات الشنقیطی»‏، 1 ج، چاپ اول، مکه مکرمه: دار عالم الفوائد.

    1. شوکانی، محمد بن علی (۱۴۱۹)، ارشاد الفحول إلى تحقیق الحق من علم الأصول‏، 2 ج، چاپ اول، دمشق: دار الکتاب العربی.
    2. شیرازی، ابواسحاق (۱۹۴۰)، التبصرة فی اصول الفقه‏، چاپ اول، دمشق: مکتبه الحلبی.
    3. صدر، محمدباقر (۲۰۰۷)، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی‏، 4 ج، قم: محبین.

    ‏‫34. صدری، ‌سید محمد (۱۳۹۸)، «بازخوانی ماهیت استصحاب با نگاهی بر نظریات استاد جعفری لنگرودی»‏، دانشنامه‌های حقوقی 3 (2)، ص 56-135.

    1. طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۷)، العده فی اصول الفقه‏، 2 ج، قم، بی‌نا.

    ‏ 36. طوسی، محمد بن حسن (۱۳۶۴)، تهذیب الأحکام‏، 10 ج، چاپ ۴، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

    1. غزالی، ابوحامد محمد (۱۹۹۳)، المستصفی، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    2. فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (۱۹۹۷)، المحصول‏، 6 ج، بی‌جا، موسسه الرساله.
    3. کاظمی خراسانی، محمدعلی (۱۳۷۶)، فوائد الاصول‏، 4 ج، چاپ اول، قم: موسسه النشر الاسلامی.

    ‏‫40. کراجکی، محمد بن علی (۱۴۱۰)، کنز الفوائد‏، 2 ج، قم: دار الذخائر.

    ‏‫41. گرجی، ‌ابو‌القاسم و ‌منال عیسی باقری (۱۴۲۶)، «اصول الفقه و الصیرورة التاریخیة دراسة فی نشوء علم الأصول و تطوره التاریخی القسم الثانی»‏، نصوص معاصرة 5 (3)، ص 189-212.

    1. مسلم بن الحجاج القشیری النیسابوری، ابو الحسین (بی‌تا)، صحیح مسلم‏، 5 ج، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.

    ‏‫43. مشکینی اردبیلی، علی (۱۳۷۴)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها‏، قم: نشر الهادی.

    ‏‫44. مظفر، محمدرضا (۱۳۷۰)، اصول الفقه‏، 2 ج، چاپ ۴، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

    ‏‫45. مفید، محمد بن محمد بن نعمان (۱۴۱۳)، التذکره باصول الفقه‏، چاپ اول، قم: الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.

    ‏‫46. مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا)، انوار الفقاهة‏، جامع فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام، ۲ ج، قم: نسل جوان.

    1. منیاوی، ابوالمنذر، ۲۰۱۱، التحریر شرح الدلیل‏، چاپ اول، مصر: المکتبه الشامله.

    ‏‫48. نسائی، ابو عبدالرحمان احمد بن شعیب بن علی الخراسانی (۲۰۰۱)، سنن الکبری‏، 10 ج، بیروت: الرساله.

    ‏‫49. نمله، عبدالکریم بن علی (۱۹۹۹)، المهذب فی علم اصول الفقه المقارن‏، 5 ج، ریاض: مکتبه الرشد.

    1. وحید بهبهانی، محمدباقر (۱۴۱۵)، الفوائد الحائریه‏، قم: مجمع الفکر الإسلامی.
    2. هاشمی شاهرودی، محمود (بی‌تا)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت علیهم‌السلام‏، جامع فقه اهل‌البیت علیهم‌السلام، ۲ ج، قم: موسسه دائرة‌المعارف فقه اسلامی.
    3. هندی، صفی‌الدین محمد بن عبدالرحیم (۱۹۹۶)، نهایه الوصول فی درایه الاصول‏، 9 ج، مکه مکرمه: المکتبه التجاریه.

    ‏‫References

    The Holy Quran.

    1. Akhund Khorasani, Muhammad Kazem bin Hossein, (1409 AH), Kefayyah al-Usūl, Jāmi Fiqh Ahl al-Beit, Qom: Al al-Beit Institute for Revival of Traditions.
    2. gha Bozurg Tehrani, Mohammad Hossein, (1983 AH), Al-Dharī'a elā al-Tasānīf al-Shīa, 26 Vols., Beirut: Dar al-Adhwā.
    3. Amedi, Abul Hasan, (1402 AH), Al-Ahkām fi Usūl al-Ahkām, 4 Vols, 2nd Edition, Damascus: Al-Maktab al-Islamiyyah.
    4. Ibn Najjar Hanbali, (1418 AH), Sharh al-Kowkab al-Munir, 4 Vols, 2nd Edition, Unpublished, al-Ubaikān School.
    5. Ibn Babouyeh, Muhammad bin Ali, (1362 AH), Khesāl, 2 Vols, 1st Edition, Qom: Islamic Publication Institute.
    6. Ibn Qayyim, Muhammad Ibn Abi Bakr, (1991), The Declaration of the Signatories on the Lord of the Worlds, 4 Vols., Beirut: Dar Al Kitāb al-Elmiyyah.
    7. Ibn Mājah, Abu Abdullah Muhammad ibn Yazid al-Qazwini (????), Ibn Majah's Sunan, 2 Vols. Center for the Revival of Books
    8. Ibn Manzoor, Muhammad Ibn Mokaram, (????), Lisān al-Arab, 15 Vols., Beirut: Dar al-Fikr.
    9. Al-Bājī al-Andalsi, Abu al-Walid Suleimān bin Khalaf, (1996), Al-Ishāreh fi Marefah al-Usūl wa al-Wijāzah fi Ma’nī al-Dalīl, first edition, The Holy Mecca: Al-Maktabah al-Makkiyyah.
    10. Ansari, Muhammad Ali (1426 AH), Al-Mowsū’a al-Fiqhiyyah al-Moyasarah wa Yalīhā al-Mulhaq al-Usūl, 14 Vols, 1st Edition, Qom: Majma al-Fikr al-Islami.
    11. Bahrani, Muhammad Sunqur Ali, (1428 AH), al-Mu'jam al-Usuli, 2 Vols., Jāmi Usūl al-Fiqh, 3rd Edition, Qom: Al-Tayār Publication.
    12. Bukhari, Abu Abdullah Muhammad bin Ismail (1422 AH), Sahih-e Bukhari, 9 Vols., Beirut: Dar al-Towq al-Najāh.
    13. Bukhari Hanafi, Abdul Aziz, (????), Kashf al-Asrār, Sharh Usūl al-Bazdavi, 4 Vols.
    14. Tony, Abdullah bin Muhammad, (1424 AH), al-Wāfiyyah fi Usūl al-Fiqh, 9 Vols., Qom: Al-Fikr al-Islami Association.
    15. Jowhari, Ismail bin Hammad, (????), Al-Sahāh (Lil-Jowhari), Jāmi Fiqh Ahl al-Beit, 2 Vols., Beirut: Dar Al-Elm Mulāīn.
    16. Jizani, Muhammad bin Hossein, (1431 AH), Study and Research of the Rule of Law in Prohibited Worship, 1st Edition, Kingdom of Saudi Arabia: Dar Ibn al-Jowzi.
    17. Hur Āmeli, Mohammad bin Hassan, (1372 A.H.), Al-Wasāl al-Shi'a ilā Tahsīl Masāil al-Sharīah, 30 Vols, The Al al-Beit Institute for the Revival of Traditions.
    18. Helli, Jafar bin Muhammad, (1403 AH), Ma'ārij al-Usūl, Qom: Al al-Beit Institute for Revival of Traditions.
    19. Helli, Hassan bin Yusuf, (1425 AH), Nahāyyah al-Usūl ilā al-Elm al-Usūl, 5 Vols., Qom: Imam Sadiq Institute.
    20. Hanafi, Hassan, (2004), Min Nass ilā al-Wāqi’ Mohāwilah L-I’ādah Bināi Elm al-Usūl al-Fiqh, 2 Vols., 1st Edition, Cairo: Al-Kitāb Publishing Center.
    21. Khatib al-Baghdadi, Abu Bakr Ahmad bin Ali, (1421 AH), al-Faqhih wa al-Mutafiqah, 2 Vols., Kingdom of Saudia Arabia: Dar Ibn al-Jowzi.
    22. Khomeini, Ruhollah, (1410 AH), Risālah, Jāme Fiqh Ahl al-Beit, 2 Vols, 1st Edition, Qom: Ismailian Publishing House.
    23. Zahili, Wahba, (1406 AH), Principles of Islamic Jurisprudence, 2 Vols., Damascus: Dar al-Fikr.
    24. Zarkeshi, Badr a-ddin, (1414 AH), Al-Bahr al-Muhīt fi Usūl al-Fiqh, 8 Vols., 1st Edition, Dar al-Kutub.
    25. Sobhani Tabrizi, Jafar, (1414 AH), Al-Mahsūl fi Elm al-Usūl, Mahmoud Jalali Mazandarani, 4 Vols, Jāmi Usūl Fiqh, Qom: Imam Sadiq Institute.
    26. Sabki, Sheikh al-Islam Ali bin Abd al-Kāfī, (2004), Al-Ibhāj fi Sharh al-Minhāj, 7 Vols., Mecca: The Center for Islamic Studies and Revival of Traditions.
    27. Sajestani, Abu Dawud, (????), Sunan Abi Dawood, 4 Vols, Seida - Beirut: Al-Maktabah Al-Asriyyah.
    28. Salmi, Ayyadh bin Nāmi, (2005), Usūl al-Fiqh al-Dhi La Yas’a al-Faqhih Jahlah, Riyadh: Dar al-Tamriyyah.
    29. Sharnbasi, Ramadan Ali al-Sayyid, (1403 AH), al-Madkhal L-Fiqh al-Islami, Al-Amanah Printing House.
    30. Shenqaiti, Muhammad Al-Amin, (1426 AH), Manhaj al-Tashrī’a al-Islami wa Hikmah – included in "Al-Shanqaiti Lectures", 1st Edition, Mecca: Dar al-Elm al-Fawāid.
    31. Shukani, Muhammad bin Ali, (1419 AH), Irshād al-Fahūl ilā Tahqhīqh al-Haqh min ’ilm al-Usūl, 2 Vols, 1st Edition, Damascus: Dar al-Kitāb al-Arabi.
    32. Shirazi, Abu Ishaq, (1940), Al-Tabsarah fi Usūl al-Fiqh, 1st Edition, Damascus: Al-Halabi School.
    33. Sadr, Mohammad Baqir, (2007), Al-Halqhah al-Sālisah fi Uslūbihā al-Thāni, 4 Vols., Qom: Mohibīn.
    34. Sadri, Seyyed Mohammad, (1398 AH), "Rereading the Nature of Istiṣhāb with Deference to the views of Professor Jafari Langroudi", Legal Encyclopedias 3 (2), pp. 135-56.
    35. Tusi, Muhammad bin Hassan (1417 AH), Al-Idah Fi Usūl al-Fiqh, 2 Vols., Qom.
    36. Tūsi, Muhammad bin Hassan, (1407 AH), Tahzīb al-Ahkām, 10 Vols., 4th Edition, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.
    37. Ghazali, Abu Hamed Muhammad, (1993), al-Mustasfā, 1st Edition, Beirut: Dar al-Kitāb al-Elmiyyah.
    38. Fakhr al-Din Razi, Abu Abdullah Muhammad bin Omar, (1997), Al-Mahsul, 6 Vols., Al-Risālah Institute.
    39. Kazemi Khorasani, Muhammad Ali, (1376 AH), Fawāid al-Usūl, 4 Vols., 1st Edition, Qom: Islamic Publication Center.
    40. Karājaki, Muhammad bin Ali, (1410 AH), Kanz al-Fawāid, 2 Vols., Qom: Dar al-Zakhaer.
    41. Gurji, Abu al-Qassim & Bagheri, Manal Isa, (1426 AH), "Principles of Jurisprudence and Al-Sirura al-Tarikhiyyah: A Review of the Emergence of al-Usūl and Historical Development of al-qhism Al-Thāni", Nusūs Moaserah, 5 (3), pp. 189-212.
    42. Muslim bin al-Hujjaj al-Qashiri al-Nishaburi, Abu al-Husayn, (????), Sahīh Muslim, 5 Vols., Cairo: Dar Ihya al-Kitāb al-Arabiyyah.
    43. Meshkini Ardabili, Ali, (1374 AH), The Terms of al-Usūl and the Greatest Discussions, Qom: Al-Hadi Publishing House.
    44. Muzaffar, Mohammad Reza, (1370 AH), Usūl al-Fiqh, 2 Vols, 4th Edition, Qom: Islamic Promotion Publishing Office.
    45. Mofid, Muhammad bin Muhammad bin Nu'man, (1413 AH), al-Tazkirah Bi al-Usūl al-Fiqh, 1st Edition, Qom: al-Mutmar al-Ālami Li-alfiyyah al-Sheikh al-Mufid.
    46. Makarem Shirazi, Nasser, (????), Anwār Al-Fiqhahah, Jāmi Fiqh Ahl al-Beit, 2 Vols., Qom: Nasl-e Jawān Publication.
    47. Menyawi, Abu al-Manzar, (2011), Tahrīr Sharh al-Dalīl, 1st Edition, Egypt: Al-Maktabah al-Shāmilah.
    48. Nisā'i, Abu Abd al-Rahman Ahmad bin Shuaib bin Ali al-Khorasani, (2001), Sunan al-Kubrā, 10 Vols., Beirut: Al-Risālah.
    49. Namleh, Abdul Karim bin Ali, (1999), al-Mahzab fi ilm Usūl al-Fiqh al-Maqārin, 5 Vols., Riyadh: Maktabah al-Roshd.
    50. Vahid Behbahani, Muhammad Baqir, (1415 AH), al-Fawāid al-Haeriyyah, Qom: Islamic Thought Forum.
    51. Hashemi Shahroudi, Mahmoud (????), The Encyclopedia of Jurisprudence According to the Religion of Ahl al-Beit (AS), Jāmi Fiqh Ahl al-Beit, 2 Vols., Qom: Institute of Islamic Jurisprudence Encyclopaedia.
    52. Hindi, Safi al-Din Muhammad bin Abd al-Rahim, (1996), Nahāyyah al-Wusūl fi Dirāyyah al-Usūl, 9 Vols, The Holy Mecca: Al-Maktabah al-Tejariyyah.