نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد تمام دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد
2 دکتری تخصصی فقه و حقوق - مدرس مدعو دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت‌حیدریه
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تربت‌حیدریه. (نویسنده مسئول)
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Analyzing the Rudiments and Criteria for Wife's Obedience to Husband’s Wish in Right to Work in Islamic Jurisprudence
Mohammad Hassan Haeri * | Seyyed Mahmoud Mirnoorbakhsh** | Saeideh Masoumi Hessari***
Received: 2023 May 28 | Recieved in revised form: 2023 Jul 2 | Accepted: 2023 Aug 17 | Published: 2023 Oct 23
Abstract
The issue of a woman's obedience to her husband is rooted in the belief in the man's leadership within the family. This belief is supported by Shariah texts and is commonly accepted by Islamic jurists. Scholars from Islamic schools of thought, including the Jafari sect, have discussed the extent of a woman's obedience to her husband. They consider the preservation of the family's well-being and happiness, as well as the fulfillment of rights, to be the man's primary responsibility as the head (Qawāmiyyah) of the household. However, they also acknowledge that specific requirements, such as the wife's freedom to sexually enjoy herself (Istimtā’) and leave the house, are not universally applicable and should be determined based on individual circumstances. This research, conducted through a descriptive-analytical approach and utilizing library resources, explores the criteria for a wife's obedience to her husband in legal matters, including employment. These criteria are derived from Shariah texts and include factors such as the prohibition of cruelty, greed, and the violation of the wife's rights, as well as the avoidance of harm to her.
Haeri, M.H. Mirnoorbakhsh, S.M. & Masoumi Hessari, S. (2023) Analyzing the Rudiments and Criteria for Wife's Obedience to Husband’s Wish in Right to Work in Islamic Jurisprudence. Quarterly of New Perspectives in Islamic Jurisprudence, 1 (1) 236-256. Doi: https://doi.org/.
کلیدواژه‌ها [English]
نتیجه
مسأله اطاعت زن از شوهر، مبتنی بر پذیرش قوامیت و ریاست مرد در خانواده با توجه به نصوص شرعی است و فقها ریاست شوهر را امری مسلم دانسته‌اند و قائل بر این هستند که زوجین در مقابل یکدیگر، به اجرای حقوق متقابل موظفند که بعضی از این حقوق، الزامی و تکلیف بعضی دیگر غیر الزامی از نوع حق است؛ اما در این فقره حقوق زوج به جهت مصالح خانواده و استحکام بنای آن، بیش‌تر است. در این زمینه بین فقهای مذاهب اسلامی و حقوقدانان اختلافات جزئی وجود دارد؛ چنان‌که فقها قائل به ریاست شوهر هستند اما حقوقدانان ریاست مرد را وظیفه اجتماعی دانسته، مسئول سعادت خانواده تلقی می‌نمایند. همچنین در بحث خروج از منزل بین فقهای عامه و امامیه اختلاف است؛ چنان‌که اغلب فقهای عامه با استناد به روایات منقول، قائل به کسب اجازه شوهرند ولی فقهای امامیه در این فقره دیدگاه موسعی دارند. معیارهای اطاعت زوجه از شوهر در مورد اشتغال به‌طورکلی به موارد استمتاع و بهره‌گیری جنسی از زن و خروج وی از منزل خلاصه می‌شود. البته این اطاعت اطلاق ندارد و بر این الزامات استثنائاتی نیز وارد است، چنان‌که اگر زن در این فقره با عذر شرعی مواجه باشد، تمکین خاص در شمار حق بوده، الزامی ندارد. ضمن این‌که مبحث خروج از منزل مصادیقی همچون حق اشتغال را در برمی‌گیرد که شوهر با توجه به نصوص شرعی و الزامات قانونی، قادر به منع زن از اشتغال و خصوصاً تحصیل زن به جهت فریضه شرعی بودن و همچنین مصالح تربیت فرزندان نیست، مگر این‌که اشتغال و تحصیل، موجب آسیب به امور خانواده یا تربیت اولاد بشود و یا با شئونات خانوادگی و حیثیتی زوجین معارض باشد. بدیهی است که اطاعت زوجه از شوهر مبتنی بر ضوابطی همچون نفی ظلم و تعدی به حقوق زوجه و نفی اضرار به وی با استناد به نصوص شرعی است.