پویایی قواعد فقه در توجیه، تصحیح و تکمیل معاملات بانکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله ضمن مفروغ عنه گرفتن کارکرد قواعد فقه، کاربرد برخی از آن‌ها را در بانکداری اسلامی با استدلال متوسط در بوته تجربه و بررسی قرار داده است. این نوشتار، به موضوعاتی مانند قاعده کل قرض جر منفعه فهو ربا، قاعده صحت، کاربرد «ممنوعیت اکل مال به باطل» در عقود بانکی، قاعده «مقبوض به عقد فاسد» و کاربرد آن در عقود بانکی، کاربرد قاعده «نفی غرر» در عقود بانکی و آیین‌نامه قانون عملیات بانکی بدون ربا، قاعده «العقود تابعة للقصود» و کاربرد آن در قراردادهای بانکی، کاربرد «المؤمنون عند شروطهم» در عقود بانکی و قاعده «استیمان» و کاربردهای بانکی آن پرداخته و میزان پوشش دهی در قراردادهای مشارکت مدنی و مضاربه را مطالعه کرده و درمجموع به نتایجی رسیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Islamic Jurisprudence Rules Dynamics in Justifying, Correcting and Completing Banking Transactions

نویسنده [English]

  • Seyyed Alimohammad yasrebi
Associate Professor of Fiqh and Fundamentals of Islamic Law, University of Tehran (Farabi Campus), Qom, Iran; Email: myasrebi@ut.ac.ir.
چکیده [English]

This article examines the application of Islamic jurisprudential rules in the context of Islamic banking, employing a moderate approach grounded in practical experience and investigation. The article explores various topics, including the rules of "Kul Qardh Jarr Manfa’ah Fahuwa Riba"[1], "Sihat"[2], "Akal Māl bi Bātil"[3], "Maqbūdh bi Aqd Fāsid"[4], "Nafy-e Qharar"[5], "Al-Uqūd Tābi’ah lil-Qusūd"[6], "Al-Muminūn Ind Shurūtihim"[7], and "Istīmān"[8] with deference to their implications in banking contracts, banking transactions and regulations of non-usurious banking operations. Recruiting a descriptive-analytical approach, the article delves more exclusively into the status of these rules in banking civil partnership and Mudhāribah[9] contracts.
 
[1] the prohibition of the interest included in a loan as dirty money.
[2] principle of validity of transactions.
[3] Acquisition of a property using dishonest techniques.
[4] Property acquired through a corrupt contract because the conditions for the validity of the contract were blatantly disregarded.
[5] The prohibition of fraudulent transactions, especially where the seller is aware of the fraud.
[6] According to this rule, the element of intention is an essential component in transaction contracts.
[7] According to this rule, it is obligatory that Muslims remain faithful to their promises in a transaction contract.
[8] According to this rule, the individual is liable to the damages inflicted on the property he is entrusted with.
[9] It’s a kind of contract where the profit is divided between the contractor and the investor.

Yasrebi, S.A.M. (2023) Dynamics of Islamic Jurisprudential Rules in the Justification, Modification, and Completion of Banking Transactions. Journal of New Perspectives in Islamic Jurisprudence, 1 (1) 1-15. Doi: https://doi.org/10.22091/RCJL.2023.9858.1027.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Banking
  • Islamic Jurisprudence
  • Rule
  • Principle
  • Application
  1. قرآن کریم.

    1. حر عاملی، محمد بن حسن (1409)، وسائل الشیعه، قم: آل البیت.
    2. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1412)، جامع الاحکام، قم: دفتر مرجعیت.
    3. طریجی، فخرالدین بن محمدعلی (1416)، مجمع البحرین، تهران: مرتضوی.
    4. کلینی، محمد بن یعقوب (1407)، کافی، تهران: دارالکتاب.
    5. مراغی، عبدالقادر (1417)، عناوین الاصول، قم: نشر اسلامی.
    6. مکارم شیرازی، ناصر (1379)، القواعد الفقهیه، قم: مدرسه امام علی بن ابی‌طالب (ع).
    7. موسوی خمینی، روح‌الله (1412)، کتاب البیع، قم: اسماعیلیان.
    8. موسویان و دیگران (1381)، دیار، قم: بوستان کتاب.
    9. نجفی، محمدحسن (1415)، جواهرالکلام، بیروت، بی‌نا.
    10. نراقی، احمد بن محمدمهدی (1417)، عوائد، قم: نشر اسلامی.
    11. نظرپور، محمدتقی و فرشته ملاپور (1397)، کاربرد قواعد فقه در نمونه­ای از قراردادهای بانکی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
    12. یثربی، سید علی‌محمد (1396)، فقه ضمان قهری و حقوق خصوصی جزایی و عمومی، تهران: دانشگاه تهران.
    13. یثربی، سید علی‌محمد (1398)، قواعد فقه استدلالی جامع، تهران: میزان.