نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد حوزه علمیه قم، موسسه عالی فقه و علوم اسلامی، قم، ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
از شرائطی که برای سرقت حدّی در فقه و قانون ذکر شده بود، این بود که هتک حرز و سرقت باید مخفیانه باشد. در این نوشته به هشت احتمال پیرامون معنای «مخفیانه بودن سرقت» اشاره شد که در راستای تبیین معنای صحیح آن ادله شرطیت خفاء در سرقت بررسی شد و بیان شد در روایات که مهم‌ترین مستند این شرط است، تعبیر «یاخذ و یخفی» وجود داشت که البته به دو صورت قابل قرائت بود «یاخذ و یُخفِی» یعنی مال را بردارد و آن را مخفی کند و «یاخذ و یخفَی»، یعنی مال را بردارد و خودش ـ سارق ـ مخفی شود و بیان شد که مطابق هر دو احتمال، دلالتی ندارد که اصل عمل باید مخفیانه باشد، اما باتوجه‌به شواهدی که در خود همین روایات بود، مراد از «یاخد و یخفی» یعنی عملیات ربایش باید با پنهان‌کاری باشد؛ شاهد اول: در روایات تعبیر «دغاره معلنه» که به معنای اختلاس آشکار بود، و در مقابل آن باید عملی باشد که اولاً اختلاس نیست. ثانیاً آشکار نیست و بلکه پنهانی است؛ ازاین‌رو ثابت شد که قید «یاخذ» مطلق نیست که برداشت آشکارا را هم شامل شود، بلکه باید مقیّد به‌صورت مخفیانه شود. شاهد دوم: در این روایات سرقت در مقابل اختلاس قرار داده شده بود و فارق آنها برداشت از حرز و غیر حرز قرار داده شده بود و لذا براین‌اساس تعبیر «یاخذ و یخفی» به این امر اشاره دارد که باید سرقت از حرز باشد. شاهد سوم: بر اساس این تفسیر فرقی بین اصطلاحات سرقت، اختلاس و استلاب نخواهد بود درحالی‌که بر اساس لغت و فهم عرب تفاوت روشن‌بین این مفاهیم است و ثابت شد که این همینکه عملیات ربایش به‌صورت مخفیانه باشد برای صدق سرقت حدی کافی است هرچند ممکن است اتفاقاً کسانی او را ببینند یا در محل سرقت دوربین کار گذاشته باشند و سارق را ببینند. علاوه‌برآن همینکه نفس اخراج مال از حرز به‌صورت مخفیانه باشد کفایت میکند؛ در نتیجه اگر هنگام خروج مالک یا فردی دیگری او را ببیند تأثیری در صدق سرقت بر عمل ربایش او ندارد؛ لذا به نظر می‌رسد باتوجه‌به اهمیت مسئله قانونگذار باید علاوه بر اینکه دقیقاً در قانون معنای مخفیانه بودن سرقت را بیان کند، بیان کند که مخفیانه بودن باید در تمام عملیات باشد یا صرف ربایش به‌صورت مخفیانه کافی است و حتی می‌تواند اشاره کند که صرف دیدن با دوربین به معنای آشکارا بودن ربایش تلقی نمی‌شود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
One of the conditions established in Islamic jurisprudence and Article 268 of the Islamic Penal Code, enacted in 2013, for the application of the had (punishment) for theft is the "concealment of the act of appropriation." To better examine and elucidate this condition, it is essential to first understand what is meant by concealment and whether this element must be present in all stages of the theft. Furthermore, if an individual is captured on surveillance cameras, does that negate the realization of the prescribed punishment for theft? The responses to these inquiries are not explicitly articulated in the writings of Shia jurists, and consequently, the legislator's approach remains unclear. In the following discussion, drawing on relevant narrations that are central to this discourse, it is demonstrated that despite the existence of eight interpretations regarding the concept of concealment, the most accurate interpretation is that the act of appropriation must occur in a surreptitious and covert manner, even if it is witnessed by ordinary individuals or the owner. This is due to the expression "ya'khudh wa yukhfi," (to grab and conceal) which implies that the term "ya'khudh" (to take) is not absolute and does not encompass overt actions; rather, it must be qualified by the requirement of concealment. Otherwise, no distinction would exist between theft and other offenses, such as embezzlement, as both involve the overt taking of property. In the case of theft, it suffices that the removal of property from its secured location occurs covertly, even if it is captured on surveillance footage.
کلیدواژه‌ها [English]
قرآن کریم.