نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی،دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران
2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران.
چکیده
تازه های تحقیق
در متون فقهی و نصوص شرعی، مفاهیم بسیاری در قضایای شرعی وجود دارند که تعیین مصادیق آن ضابطه معیّنی ندارد. نهاد اکراه و عناصر مرتبط با آن نیز از جمله همین موارد است. یکی از قیود دخیل در صدق عنوان اکراه این است که تهدید به ضرر متوعّدٌبه نسبت به خود مکرَه یا متعلّقین وی صورت گیرد. از مجموع برآیند نظر فقها می‌توان گفت که منظور از متعلّقین، نزدیکان مکرَه و کسانی هستند که ضرر به ایشان از لحاظ مادّی، معنوی، روحی، روانی و حیثیّتی، ضرر به مکرَه محسوب می‌شود؛ مانند خانواده، اقوام، دوستان، خادمین و غیره. یافته‌های این تحقیق حاکی از آن است: آنچه که می‌تواند سنجه تشخیص دایره صدق عنوان اکراه قرار گیرد، ایقاع محذوریّتی است که در مکرَه نسبت به اضرار به تهدیدشونده ایجاد می‌شود. به‌این‌ترتیب گاهی ممکن است در برخی اشخاص در زمان خاصی و به دلیل خاصی نظیر ملاحظات شخصیتی، اجتماعی و سیاسی، دایره متعلّقین وی وسیع‌تر از خانواده و شامل مردم منطقه، شهر، کشور و یا کلّ مسلمین باشد که ثمره این بحث در تطبیق مفهوم «من یتعلّق به» به‌عنوان یکی از عناصر اکراه بر افراد و مصادیق خارجی و تحقّق عذر اکراه خواهد بود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Ikrāh (coercion) serves as a significant factor that nullifies both the legal and moral effects of a ruling, as well as a key element in absolving criminal responsibility. Therefore, it is essential that the components and elements of Ikrāh be fully established to manifest in the external world. According to the definition of Ikrāh, it is realized whenever the element of threat is directed towards the mukrah (coerced individual) or those in a similar legal position. In Islamic jurisprudential texts, these individuals are referred to as relatives, kin, or more broadly, as "those connected to" the coerced person. The extent of the inclusion of those connected to the coerced individual is a topic that has been discussed in limited detail by a few jurists. The findings of this study, conducted through a descriptive-analytical approach utilizing library resources, alongside a critique of juristic opinions, indicate that if a threat of harm to a third party creates a constraint on the coerced individual, prompting them to engage in a transaction or commit an offense—such that, had the threat not involved harm to that third party, the coerced individual would never have acted—the coercion is thereby established. This principle varies according to the personal or social circumstances of the coerced individual. Consequently, even when the harm does not directly affect the coerced individual, or when the non-coerced individuals are not from their family, relatives, or kin, or even if a Muslim is on the other side of the globe, one could still affirm the reality of coercion.
کلیدواژه‌ها [English]
قرآن کریم
https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/ashrafi/feqh/95/951022/
https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/shabzendehdar/feqh/98/981128/
http://sath.eshia.ir/feqh/archive/text/moghtadaei/feqh2/99/991104/