نقد و بررسی چالش های فقهی تلقیح مصنوعی در اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار،گروه حقوق ، دانشگاه گیلان،ایران

2 دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

10.22091/rcjl.2025.11805.1097

چکیده

تلقیح مصنوعی به عنوان یک روش‌نوین در باروری، راه را برای افرادی که به دلیل مشکلات باروری در مضیقه بوده‌اند هموار کرده است. با این وجود، دغدغه این افراد، مشروعیت این پدیده مستحدثه می‌باشد. ازاین حیث، نقد و بررسی چالش‌های فقهی تلقیح مصنوعی و به تبع آن اثبات مقبولیت و مشروعیت آن، مسئله این پژوهش است. فقهایی که مخالف تلقیح مصنوعی هستند به قاعده فقهی احتیاط و آیات و روایاتی در این زمینه استناد می‌کنند. همچنین استلزام مقدمات حرام، تغییر خلقت الهی و تداخل در نسب از دیگر ادله این دسته از فقهاست. عده‌ای دیگری از فقها، برای برون رفت از این معضل بزرگ اجتماعی با نقد ادله مشهور فقها و به استناد به اصل اباحه و برائت قائل بر جواز تلقیح مصنوعی شدند. البته در فرضی‌که تلقیح مصنوعی به واسطه نطفه زوج صورت گیرد، غالب فقها قائل بر جواز شدند و اختلاف نظر در سایر صورت ها از جمله تلقیح با نطفه اهدایی، کماکان باقی‌است. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و با هدف بررسی ثبوت آثار شرعی فرزندآوری به طرق تلقیح مصنوعی و نقد و بررسی چالش‌ها و ابهامات مطرح شده در این زمینه، نگارش شده است. یافته‌ها نشان داد، هیچ کدام از ادله مشهور فقها، دلالتی بر عدم جواز تلقیح مصنوعی ندارد و در تمام روش‌های لقاح مصنوعی به استناد اصول و قواعد مسلم فقهی از جمله اصل برائت، اباحه و قاعده اضطرار و همچنین، غایت درمانی تلقیح مصنوعی و ضرورت درمان افراد نابارور، ولو اینکه با اجازه زوج همراه نباشد، آثار شرعی مترتب می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critique and Review of Jurisprudential Challenges of Artificial Insemination in Islam

نویسندگان [English]

  • HASSAN Shahmalekpour 1
  • mohammad hassani 2
1 Assistant Professor of Law Department, University of Guilan.iran
2 PhD student in Criminal Law and Criminology, faculty of literature and humanities,, University of Guilan,, Rasht, Iran
چکیده [English]

Artificial insemination, as a modern fertility treatment, has paved the way for individuals facing infertility. However, the legitimacy of this emerging phenomenon has been a major concern for infertile couples. This study aims to examine the jurisprudential challenges of artificial insemination and to establish its acceptance and legitimacy. Most jurists, citing the principle of precaution in sexual matters, Quranic verses and narrations, the necessity of unlawful preliminaries, interference in lineage, and the alteration of divine creation, have deemed artificial insemination absolutely forbidden. However, some jurists, attempting to resolve this significant social dilemma, have challenged these arguments and, relying on the principles of permissibility and exemption, have ruled in favor of artificial insemination. Notably, in cases where artificial insemination is performed using the husband's sperm, most jurists consider it permissible, while disagreements persist in other scenarios, including insemination with donor sperm. This study, using a descriptive and analytical approach, aims to assess the legal implications of childbirth through artificial insemination and to analyze the associated challenges and ambiguities. The findings indicate that none of the well-known jurists' arguments suggest the prohibition of artificial insemination. In all methods of artificial insemination, based on well-established jurisprudential principles, including the principles of exemption permissibility and necessity as well as the therapeutic purpose of artificial insemination and the necessity of treating infertile individuals, religious rulings will apply, even without the husband's consent.

کلیدواژه‌ها [English]

  • artificial insemination
  • privacy
  • Marriage
  • surrogate uterus
  • fertility